Birinin yeme bozukluğuna sahip olabileceğine dair işaretler nelerdir?
Yeme bozukluklarının çeşitli olası semptomları vardır. Bireye yakın olanlar ciddi kilo kaybı veya kilo artışı fark edebilir;
- katı diyetler üzerinde bir saplantı
- yemeyi çevreleyen gizlilik veya katılık
- belirgin kilo alma kor
- zayıf vücut imajı
- sosyal geri çekilme
Pika veya ruminasyon bozukluğu gibi daha az bilinen yeme bozuklukları da, olağandışı maddeler yemek veya yiyecekleri düzenli olarak kusmak gibi yiyeceklerle ilgili anormal davranışlarda bulunmaya yol açabilir.
En yaygın yeme bozukluğu nedir?
Aşırı yeme bozukluğu yetişkinlerin yaklaşık yüzde 3’ünü etkileyen en yaygın yeme bozukluğu olduğu düşünülmektedir. Bu grubun yüzde 15 kadarını etkileyen hafif obez insanlar arasında daha yaygındır.
En tehlikeli yeme bozukluğu nedir?
Araştırmacılar uzun zamandır yeme bozukluklarının altında yatan nedenleri ve doğasını araştırıyorlar. Yeme bozuklukları ailelerde görülüyor ve koşullara genetik katkılar üzerine devam eden araştırmalar var. Diğer faktörler ; psikolojik, kişilerarası ve sosyal yeme bozukluklarında rol oynayabilir.
Nörolojik olarak, bir yeme bozukluğu muhtemelen birden çok nöral sisteme dağılmış anormal aktiviteyi içerir.
Belirlenen psikolojik faktörler arasında;
- düşük benlik saygısı,
- yetersizlik ve yaşamda kontrol eksikliği duyguları,
- depresyon,
- kaygı,
- öfke
- yalnızlık
Kişilerarası faktörler;
- sorunlu aile ve kişisel ilişkileri
- duygu ve hisleri ifade etme güçlüğünü
- boyuna ve kilosuna göre alay edilme
- alay edilme öyküsünü
- fiziksel veya cinsel istismar öyküsünü içerir
Katkıda bulunabilecek sosyal faktörler arasında, zayıflığı yücelten ve mükemmel bir vücuda değer veren kültürel baskılar, yalnızca belirli vücut ağırlıkları ve şekilleri olan insanları içeren dar toplumsal güzellik tanımları ya da insanlara fiziksel temelinde değer veren kültürel normlar yer alır. Görünüm ve içsel nitelikler ve güçlü yönler değil.
Anoreksiya nervozalı kişiler, tehlikeli derecede zayıf olsalar bile tipik olarak kendilerini aşırı kilolu olarak görürler. Bulimia nervozada, kiloları genellikle yaşlarına ve boylarına göre normal aralıkta olmalarına rağmen, hastalar kilo almaktan korkabilir, kilo vermek isteyebilir ve vücutlarından yoğun bir memnuniyetsizlik hissedebilir. Tıkınırcasına yeme bozukluğu olan birçok kişi, yaşlarına ve boylarına göre fazla kiloludur. Bir tıkınırcasına yemeyle ilişkili kendinden iğrenme ve utanç duyguları, sorunlu bir aşırı yeme döngüsü yaratarak başka bir tıkınırcasına yol açabilir.
Yeme bozuklukları için risk faktörleri nelerdir?
En iyi bilinen yeme bozuklukları anoreksiya nervoza, bulimia nervoza ve aşırı yeme bozukluğu için risk faktörleri tipik olarak kadın cinsiyeti içerir. Ancak erkekler de yeme bozuklukları geliştirebilir.
Koşulların aile öyküsü;
- inceliğe öncelik veren ailesel veya kültürel bir ortamda büyümek
- yoğun diyet geçmişi
- anksiyete, depresyon
- madde kötüye kullanımı gibi psikiyatrik durumlar
Travma öyküsü ve mükemmeliyetçilik eğilimini içeren psikolojik faktörler veya katılık ve kişinin fiziksel görünümünden kronik memnuniyetsizlik.
Pika ve ruminasyon bozukluğu için risk faktörleri;
- eşlik eden otizm spektrum bozukluğu,
- zihinsel yetersizlik veya şizofreni;
- seçici yeme öyküsü
- yetersiz beslenme
- anemi; veya kronik bir uyarım eksikliği
Zayıf beden imajı yeme bozukluklarına neden olur mu?
Kişinin vücudundan sürekli hoşnutsuzluk veya tiksinti duyması, özellikle ailede yeme bozuklukları öyküsü veya diğer risk faktörleriyle birlikte ortaya çıktığında, kişinin yeme bozukluğu geliştirme riskini gerçekten artırabilir.
Zayıf vücut imajı, özellikle kilo ve vücut şekli ile ilgili olduğunda, bireyin katı bir diyet veya aşırı yoğun egzersiz gibi kilo kontrol stratejileri benimsemesine yol açabilir. Zamanla, bu davranışlar giderek aşırı hale gelebilir ve sonunda çizgiyi aşarak bir yeme bozukluğuna dönüşebilir.
Yeme bozuklukları önlenebilir mi, Tedavisi var mı?
Yeme bozuklukları tedavi edilebilir ve sağlıklı kiloya geri dönülebilir. Bir yeme bozukluğu ne kadar erken teşhis edilir ve tedavi edilirse, sonuç o kadar iyi olur.
Karmaşıklıkları nedeniyle yeme bozuklukları, tıbbi bakım ve izleme, profesyonel müdahaleler, beslenme danışmanlığı, psikoterapi ve uygun olduğunda ilaç yönetimini içeren kapsamlı bir tedavi planı gerektirir.